Trong các truyền thuyết thần thoại, truyền thuyết các dân tộc ít người Đà Lạt, ba rặng núi Lang Bian (Lâm Viên – Núi Bà), Khổng Lồ và Bidúp quan hệ rất mật thiết với nhau và thường là nguồn cảm hứng sáng tạo của thi ca.Đỉnh Lang Bian cao 2.169m và Bidúp cao 2.287m. Du khách ở Đà Lạt có thể thấy hai ngọn Lang Bian như bộ ngực tràn căng sức sống của một phụ nữ xinh đẹp khỏa thân nằm giữa nhìn trời xanh mênh mang trong những ngày đông nắng lặng. Nhìn từ Đà Lạt, du khách ngỡ rằng hai đỉnh Lang Bian liền nhau có thể đi từ đỉnh nay sang đỉnh kia. Nhưng sự thật lại khác, hai đỉnh núi được đi hai con đường khác nhau: một theo hướng Lạt Dương, một theo ngã Thái Phiên. Hồi trước nối liền hai đỉnh núi có một con đường mòn quanh co qua một thung lũng nhưng bây giờ cây rừng đã che mất. Lang Bia đã ghi dấu một mối tình chung thủy đã đi vào huyền thoại. Nhà nghiên cứu dân tộc học Nguyễn Hồng Nhật trong một đợt đi điền dã ở Lạt Dương đã ghi lại được sự tích về Núi Lang Bian như sau:
Ngày xưa, xưa lắm tại làng La Ngư Thượng (tức Đà Lạt bây giờ) có người con trai lên Lang, tù trưởng bộ tộc Lạt, thương người con gái tên Bian, con tù trưởng người Chil. Do khác bộ tộc, nên Bian không cưới được chồng là Lang. Cuối cùng Bian và Lang chấp nhận cái chết cho trọn tình và phản đối luật tục khắc khe. Khi hai người mất ông K’Zềnh, cha của nàng Bian hối hận nhận trách nhiệm thống nhất các tộc người Lạt, Chil, Sré… thành chung là dân tộc K’ho. Từ đó thanh niên nam nữ các bộ tộc đều dễ dàng yêu nhau, cưới nhau. Để ghi nhớ ngày lịch sử hợp nhất ấy, các tộc dân La Ngư Thượng chọn hai đỉnh núi cao do K’Bùng tạo lập đặt tên là Lang Bian.
Có người Lạt kể thêm rằng: Yàng cảm thương sự chung thủy của Lang và Bian nên cử một vị thần xuống trần gian chăm sóc hai ngọn núi trên. Và thần này được đặt tên là thần Lơmbieng, đọc chệch âm Lang Bian. Thần Lơmbieng đắp cao ngọn Lang Bian là trụ trời, làm trung tâm định cư cho Kongan (Dân tộc) K’ho – Lạt. Ngày nay nhiều cụ già người Lạt kể về sự tích Lang Bian thường chỉ kể về phần hai – tức là phần thần Lơmbiêng xây trụ trời. Thần Lơmbiêng khi xây trụ trời có nhờ hai người bạn giúp sức: đó là Ông Khổng Lồ (Nhút) cũng là tên của rặng núi tiếp Lang Bian, phía trái nhìn từ Đà Lạt – Lạt Dương. Và một người bạn của thần Lơmbiêng nữa đó là Bidúp. Nhưng ông này keo kiệt, tham ăn nên bị thần Lơmbiêng đẩy cho một đạp té xuống gần biển: Bidúp tiếng người thiểu số có nghĩa là té ngữa.
Ba dãy núi Lang Bian, Khổng Lồ, Bidúp tuy ngày nay không nằm trong địa phận thành phố Đà Lạt nhưng lịch sự của nó gắn liền với lịch sử phát triển của các dân tộc người thiểu số ở đây: K’ho Lạt, K’ho Chil… trước thế kỷ 19, người Lạt quần cư ở vùng Hồ Xuân Hương ngày nay đến chân Lang Bian. Người Chil sống rải rác từ núi Yansin đến Bidúp, từ thung lũng núi Khổng Lồ quanh Lang Bian.
Ngày nay nếu có dịp du khách đứng trên đỉnh Lang Bian sẽ thấy người Chil, Lạt đang âm thầm lặng lẽ bên dòng suối hay ở các thung lũng, ven những đồi xanh như một thảo nguyên thuở xa xưa nào. Phía xa thành phố Đà Lạt, chập chùng những biệt thự, cao ốc, trường học, nhà thờ với tháp chuông nhọn hút, thế mà vẫn ở dưới chân của con người đứng trên núi Lang Bian.
Về phía đông, huyền ảo thấy biển Ninh Chữ Phan Rang hiện ra thật mơ màng, mênh mông vaào những này cao nguyên xanh nắng. Lúc ấy du khách sẽ thấy rõ ràng biển núi sát kề bên nhau và đất trời, trần tiên không có gì cácg biệt, chân ta bám trên đất mà trí ta phiêu du tận cõi bồng lai và trong giây phút xuất thần ấy, chúng ta mới hiểu một cách thấm thía, tại sao các thần thoại, các truyền thuyết của các dân tộc thiểu số thường mở đầu bằng câu gồm những từ sau: “Thuở ấy, ngày xa xưa ấy, biển núi ở liền nhau”. Và khi kể chuyện ngày xưa ấy, các cụ già người Lạt, Chil tin tưởng rằng đó là hiện thực, đó là cuộc sống của chính dân tộc họ. Và trong đôi mắt người kể ánh lên một niềm tin, một nổi nhớ, một niềm luyến tiếc mênh mông….
Khi người Kinh lên cao nguyên lập nghiệp, thì họ đem luôn những thần thoại, thánh tính của quê hương cũ đồng bằng gắn thêm vào cho những tên núi đồi, sông suối của miền đất mới. Từ đó Lang Bian hay Lơmbiêng biến thành Lâm Viên hoặc Núi Bà, Nhút thành Ông Khổng Lồ và bồi đắp thêm cho những huyền thoại cũ, những thánh tính xa xưa, những nét của người Kinh trong quá trình lập ấp, lập quê. Tên Núi Bà có từ những năm 20 của thế kỷ này. Đến năm 1963, Núi Bà là nơi đồn rằng Bồ Tát Quan Âm cứu khổ cứu nạn xuất hiện để hàng ngàn người Việt của thành phố Đà Lạt tìm lên xin nước và thuốc trị bệnh trong phong trào đòi tự do tín ngưỡng, tự do tôn giáo chống Ngô Đình Diệm.
Núi Bà là hình ảnh sống động trong lòng mỗi người dân thành phố Đà Lạt cũng như đông đảo du khách khi trong đời đã được một lần chiêm ngưỡng nó.
Song muốn làm được điều đó cần phải đầu tư và phải tổ chức khoanh vùng săn bắn và nuôi thả tự nhiên các thú rừng một cách hợp lý. Cần có những chế độ nghiêm ngặc trong việc săn bắn nuôi thả sau cho vừa đáp ứng nhu cầu giải trí chính đáng của du khách vừa đảm bảo sự bảo tồn và phát triển nòi giống các cầm thú trong khu vực.
Đi về phía chợ, khu Hòa Bình và chùa Linh Sơn các dãy phố chạy ngoằn ngoèo, nhà cửa san sát. Phần lớn mặt tiền các dãy nhà là các cửa hàng bán đồ lưu niệm. Nào những cửa hàng bán các thứ đồ bằng lông thú rừng. Nhiều nhất là các kiểu mũ, bao tay, khăn quàng cổ, cổ áo bằng lông Thỏ. Những cửa hàng bán đồ mỹ nghệ làm bằng sừng, bằng xương, ngà Voi, bằng các thứ đá huyền vũ có sẵn trên sơn nguyên.
Song những cửa hàng bán đồ mỹ nghệ làm bằng gỗ Thông là nhiều nhất, đa dạng nhất. Từ gỗ thông các nghệ nhân tạo nên những bức khắc họa những loài hoa quý, những cảnh đẹp của thành phố, những con thú ngộ nghĩnh…. Những bức tượng mỹ nữ, những kiểu hộp xinh xắn. Trên mặt mỗi chiếc hộp được khắc nổi những cành hoa Hồng, hoa Huệ… hoa gì cũng có, bạn tha hồ ngắm và lựa chọn.
Đà Lạt đẹp và hấp dẫn không hẳn chỉ vì nơi đây có nhiều thác nước hùng vĩ, cảnh hồ nên thơ, rừng Thông vi vút ngút ngàn, cũng không chỉ vì Đà Lạt có nhiều loại hoa quý, nhiều trái cây thơm ngon, không chỉ vì nơi đây có nhiều công trình kiến trúc đồ sộ đẹp đẽ… mà cái hấp dẫn của Đà Lạt chính là sự phối hợp tổng quan hài hòa giữa cảnh sắc thiên nhiên với những nền mống xã hội của nó. Trong đó con người với tấm lòng hiếu khách, cởi mở, đôn hậu, phong độ lịch thiệp duyên dáng đã trở thành linh hồn sống của thành phố có sức thu hút mạnh mẽ.
Đà Lạt, thành phố của những ngoạn mục và biệt thự xinh đẹp nên thơ đang chào đón các du khách.
0 Comments
Post a Comment